zkSync là một giao thức Layer 2 được xây dựng trên nền tảng Ethereum để cải thiện khả năng mở rộng và tăng tốc giao dịch trên mạng Ethereum chính. Để tìm hiểu các coin có trên hệ sinh thái zkSync, mọi người hãy cùng theo dõi những chia sẻ dưới đây của CryptoDaily.asia.
zkSync là gì?
zkSync là một giao thức Layer 2 được xây dựng trên nền tảng Ethereum để cải thiện khả năng mở rộng và tăng tốc giao dịch trên mạng Ethereum chính. Giao thức này giúp giảm thiểu chi phí giao dịch và thời gian xử lý bằng cách sử dụng công nghệ zero-knowledge proofs.
zkSync cho phép thực hiện các giao dịch nhanh chóng và hiệu quả trên mạng Ethereum bằng cách chuyển một phần lớn giao dịch từ mạng chính Ethereum sang một lớp phụ (Layer 2). Trong lớp phụ này, các giao dịch được thực hiện nhanh hơn và với chi phí thấp hơn so với việc thực hiện trực tiếp trên mạng chính Ethereum.
Giao thức zkSync sử dụng một hợp đồng thông minh trên Ethereum để quản lý các khoản tiền và giao dịch. Khi người dùng thực hiện giao dịch trên zkSync, nó sẽ được xác minh và xử lý trên lớp phụ, và chỉ có kết quả cuối cùng được ghi lại trên mạng chính Ethereum.
zkSync đã được áp dụng thành công trong việc cải thiện khả năng mở rộng và tăng tốc giao dịch trên Ethereum, đồng thời cung cấp một trải nghiệm người dùng tốt hơn với chi phí thấp và thời gian xử lý nhanh.
Quá trình phát triển của zkSync
Quá trình phát triển của zkSync như sau:
- zkSync được giới thiệu vào năm 2020 là một giải pháp Layer 2 trên nền tảng Ethereum. Ban đầu, zkSync tập trung vào việc tăng tốc và giảm chi phí giao dịch trên Ethereum bằng cách sử dụng zkRollup, một kỹ thuật sử dụng zero-knowledge proofs.
![ZkSync là gì?](https://cryptodaily.asia/wp-content/uploads/2023/08/zkSync-la-gi.png)
- Phiên bản đầu tiên của zkSync (v1.x) đã được triển khai và sử dụng trên mạng chính Ethereum. Nó cho phép thực hiện các giao dịch nhanh chóng và chi phí thấp bằng cách gom nhóm nhiều giao dịch lại thành một giao dịch tổng quát và gửi lên Ethereum chỉ một hash duy nhất.
- Phiên bản zkSync v2.0 là một bước tiến lớn với nhiều cải tiến và tính năng mới. Nó sử dụng công nghệ zkRollup và zkPorter để cung cấp một môi trường giao dịch mở rộng với khả năng xử lý hàng ngàn giao dịch mỗi giây.
- Ban đầu, zkSync hỗ trợ giao dịch với Ether (ETH), nhưng sau đó đã mở rộng để hỗ trợ các loại tài sản khác trên mạng Ethereum, bao gồm cả các token ERC-20 và NFTs.
- zkSync tiếp tục phát triển và nghiên cứu để nâng cao hiệu suất, bảo mật và tính linh hoạt của nó. Đội ngũ phát triển đang làm việc để đưa ra các bản cập nhật, cải tiến và mở rộng khả năng của zkSync trong tương lai.
zkSync hoạt động như thế nào?
zkSync hoạt động dựa trên công nghệ zero-knowledge proofs (bằng chứng không cần tiết lộ thông tin) để cung cấp một giải pháp Layer 2 cho mạng Ethereum. Dưới đây là cách zkSync hoạt động:
Gom nhóm giao dịch:
Trong zkSync, nhiều giao dịch từ nhiều người dùng được gom nhóm lại thành một giao dịch tổng quát. Thay vì gửi từng giao dịch riêng lẻ lên blockchain, zkSync sử dụng zkRollup để tạo ra một giao dịch tổng quát chỉ cần một hash để đại diện cho tất cả các giao dịch trong nhóm.
Xác minh dữ liệu:
Trước khi gửi giao dịch tổng quát lên blockchain, zkSync sử dụng zero-knowledge proofs để xác minh tính hợp lệ của các giao dịch trong nhóm. Zero-knowledge proofs cho phép chứng minh một mẫu dữ liệu là đúng mà không cần tiết lộ thông tin chi tiết về dữ liệu.
Gửi giao dịch tổng quát lên blockchain:
Sau khi xác minh dữ liệu, zkSync gửi giao dịch tổng quát lên blockchain Ethereum. Giao dịch này bao gồm một hash đại diện cho các giao dịch trong nhóm, giúp giảm thiểu lưu trữ và xử lý trên blockchain chính.
Synchronization và Rollup:
Sau khi giao dịch tổng quát được xử lý trên blockchain, zkSync sử dụng một cơ chế gọi là “Synchronization” để đảm bảo rằng trạng thái mới nhất của các tài khoản và giao dịch được cập nhật chính xác. Sau đó, zkSync sử dụng zkRollup để gom nhóm các giao dịch trong một khoảng thời gian nhất định thành các khối.
Rút tiền và chuyển đổi:
Người dùng có thể rút tiền từ zkSync bằng cách gửi yêu cầu rút tiền và đợi một khoảng thời gian xử lý. Ngoài ra, zkSync cũng cung cấp khả năng chuyển đổi giữa tài sản trên mạng zkSync và Ethereum chính.
Hệ sinh thái zkSync gồm những coin nào?
Hệ sinh thái zkSync bao gồm các đồng coin sau:
- Ethereum – ETH: Đây là đồng tiền chính trên mạng Ethereum, và zkSync cho phép thực hiện các giao dịch Ethereum nhanh chóng và chi phí thấp.
![Hệ sinh thái zkSync](https://cryptodaily.asia/wp-content/uploads/2023/08/he-sinh-thai-zkSync-1024x536-1.jpg)
- ERC-20 Tokens: Hệ sinh thái zkSync cũng hỗ trợ nhiều token ERC-20 khác nhau trên Ethereum. Đây là các token xây dựng trên chuẩn ERC-20 và bao gồm nhiều dự án và dApp khác nhau.
- Stablecoin: Các stablecoin phổ biến như USDT (Tether), USDC (USD Coin), DAI, và nhiều stablecoin khác cũng được hỗ trợ trong hệ sinh thái zkSync.
Các phiên bản trong hệ sinh thái zkSync
Hệ sinh thái zkSync được phát triển với các phiên bản khác nhau để đáp ứng nhu cầu và mở rộng khả năng của giao thức zkSync. Dưới đây là các phiên bản chính trong hệ sinh thái zkSync:
- zkSync (v1): Đây là phiên bản ban đầu của giao thức zkSync, tập trung vào việc cung cấp giải pháp Layer 2 cho Ethereum. zkSync (v1) sử dụng công nghệ zero-knowledge proofs để cung cấp giao dịch nhanh chóng, rẻ hơn và scalable trên Ethereum.
- zkPorter (v2): Phiên bản zkPorter (v2) của zkSync được phát triển để tăng cường khả năng mở rộng của giao thức. Nó sử dụng một kiến trúc chuyển tiếp mới để xử lý các giao dịch với sự kết hợp của zkSync (v1) và zkRollup.
- zkEVM (v3): zkEVM (Zero-Knowledge Ethereum Virtual Machine) là một phiên bản mở rộng của zkSync, giúp tạo ra một môi trường EVM trong môi trường Layer 2. Nó cho phép thực thi các smart contract và ứng dụng phi tập trung trên zkSync với tính năng bảo mật của zero-knowledge proofs.
- zkSync 2.0/ zkSync Era: Đây là phiên bản mới nhất và đang trong quá trình phát triển của zkSync. Phiên bản này hứa hẹn mang lại nhiều cải tiến đáng kể về tốc độ, khả năng mở rộng và tính bảo mật. zkSync 2.0 được thiết kế để cung cấp một lớp mở rộng toàn diện cho Ethereum và hỗ trợ mô hình thiết kế L2-to-L1 rollup.
Phiên bản zkSync nào tốt nhất?
Hiện tại, phiên bản zkSync 2.0 đang được phát triển và được coi là phiên bản tiến bộ nhất trong hệ sinh thái zkSync. Phiên bản này hứa hẹn mang đến nhiều cải tiến về mô hình thiết kế, khả năng mở rộng và tính bảo mật.
Tuy nhiên, việc xác định phiên bản zkSync nào là tốt nhất còn phụ thuộc vào nhu cầu và mục tiêu sử dụng cụ thể của bạn. Nếu bạn muốn tận dụng lợi ích của zkSync cho việc thực hiện các giao dịch nhanh chóng và chi phí thấp trên Ethereum, phiên bản zkSync v1 có thể là lựa chọn phù hợp.
Nếu bạn quan tâm đến khả năng mở rộng và tính bảo mật cao hơn, cùng với khả năng chạy các ứng dụng phi tập trung trên lớp 2, phiên bản zkSync 2.0 và zkEVM v3 là những phiên bản đáng xem xét.
Token của zkSync là gì?
zkSync không có token riêng. Thay vào đó, zkSync là một Layer 2 trên Ethereum, cho phép thực hiện các giao dịch nhanh chóng và chi phí thấp bằng cách sử dụng công nghệ zero-knowledge proofs.
![Token của zkSync](https://cryptodaily.asia/wp-content/uploads/2023/06/token-cua-zkSync.webp)
Khi sử dụng zkSync, bạn vẫn sử dụng các token chuẩn của Ethereum như ETH (Ethereum), ERC-20 tokens, ERC-721 tokens và các token khác được phát triển trên nền tảng Ethereum. zkSync cung cấp một môi trường cho việc giao dịch và sử dụng các token này trên lớp 2, giúp cải thiện tốc độ và chi phí của các giao dịch.
Khi nào zkSync ra token?
Hiện tại, token của zkSync vẫn chưa được phát hành. Tuy nhiên, theo thông tin từ Matter Labs, có kế hoạch phát hành token vào năm 2024. Điều này có nghĩa là trong năm 2023, người dùng có thể có cơ hội nhận được airdrop token thông qua việc tham gia và trải nghiệm hệ sinh thái zkSync Era, ví dụ như thông qua sử dụng Arbitrum.
Các ứng dụng và dự án nào đã sử dụng zkSync?
Có nhiều ứng dụng và dự án đã sử dụng zkSync để tận dụng lợi ích của công nghệ Layer 2 và zero-knowledge proofs. Dưới đây là một số ví dụ:
- Loopring: Loopring là một giao thức trao đổi phi tập trung (DEX) xây dựng trên zkSync. Nó cho phép người dùng trao đổi các token ERC-20 trên Layer 2 của Ethereum một cách nhanh chóng và chi phí thấp.
- Immutable X: Immutable X là một nền tảng phát triển trò chơi blockchain. Họ đã tích hợp zkSync vào hệ thống của mình để cung cấp trải nghiệm chơi game mượt mà và không mất phí giao dịch cho người dùng.
- Gitcoin: Gitcoin là một nền tảng gây quỹ cho các dự án mã nguồn mở. Họ đã sử dụng zkSync để cải thiện trải nghiệm giao dịch và giảm chi phí cho các người dùng khi tham gia vào các dự án và công việc trên nền tảng.
- DeversiFi: DeversiFi là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) tích hợp zkSync để cung cấp tốc độ giao dịch cao và phí giao dịch thấp cho người dùng.
So sánh zkSync với Optimistic Rollup
Optimistic Rollup là một giải pháp Layer 2 cho Ethereum, được thiết kế để nâng cao tốc độ và khả năng mở rộng của mạng chính Ethereum. Nó hoạt động dựa trên cơ chế “lạc quan” để thực thi các giao dịch ngoài chuỗi chín, và chỉ cần ghi lại kết quả của các giao dịch trên chuỗi chính.
Dưới đây CryptoDaily.asia sẽ so sánh sự khác nhau giữa zkSync với Optimistic Rollup – 2 giao thức Layer 2 trên Ethereum mà bạn có thể tham khảo:
Tiêu chí | zkSync | Optimistic Rollup |
---|---|---|
Cơ chế hoạt động | Zero-knowledge proofs (bằng chứng không cần tiết lộ thông tin) | Optimistic Execution (thực thi lạc quan) |
Tốc độ giao dịch | Rất nhanh (khoảng vài giây cho mỗi giao dịch) | Chậm hơn so với zkSync (khoảng vài phút cho mỗi giao dịch) |
Chi phí giao dịch | Rất thấp (phí giao dịch thấp hơn so với Ethereum chính) | Thấp hơn so với Ethereum chính, nhưng cao hơn zkSync |
Mở rộng khả năng sử dụng | Hỗ trợ ứng dụng và hợp đồng thông minh đa dạng trên Ethereum | Hỗ trợ ứng dụng và hợp đồng thông minh đa dạng trên Ethereum |
Quyền riêng tư | Cung cấp mức độ bảo mật cao và quyền riêng tư | Tùy thuộc vào cấu trúc của ứng dụng và hợp đồng |
Phân cấp bảo mật | Hỗ trợ các tài khoản con và quyền kiểm soát rõ ràng | Hỗ trợ các tài khoản con, nhưng không rõ ràng |
Khả năng mở rộng | Tương đối linh hoạt và dễ dàng mở rộng | Tương đối linh hoạt và dễ dàng mở rộng |
Tương thích | Tương thích với EVM (Ethereum Virtual Machine) | Tương thích với EVM (Ethereum Virtual Machine) |
Tiềm năng phát triển | Đang phát triển với các phiên bản và cải tiến tiếp theo | Đang phát triển với các phiên bản và cải tiến tiếp theo |
Như vậy, tùy vào nền tảng giao dịch và mục tiêu mà các nhà đầu tư có thể lựa chọn giao thức Layer 2 phù hợp nhất.
Nên sử dụng zkSync không?
Việc có nên sử dụng giao thức zkSync hay không phụ thuộc vào như cầu và mục đích của người dùng. Dưới đây là những lợi ích và hạn chế của zkSync mà bạn có thể tham khảo:
![Nên sử dụng zkSync không?](https://cryptodaily.asia/wp-content/uploads/2023/08/nen-su-dung-zkSync-khong-1024x538-1.jpg)
Lợi ích khi sử dụng zkSync
Dưới đây là những lợi ích khi sử dụng giao thức zkSync:
- Với công nghệ zero-knowledge proofs, các giao dịch có thể được xác nhận và xử lý trong thời gian ngắn
- Với việc thực hiện các giao dịch ngoại chuỗi (off-chain) và chỉ cần xác nhận trạng thái cuối cùng trên blockchain, người dùng không phải trả phí cho mỗi giao dịch riêng lẻ => Tiết kiệm chi phí
- zkSync hỗ trợ việc mở rộng các ứng dụng và hợp đồng thông minh trên Ethereum. Người dùng có thể xây dựng và triển khai các ứng dụng phức tạp, đáp ứng nhu cầu sử dụng đa dạng trên mạng zkSync.
- Với việc sử dụng zero-knowledge proofs, thông tin riêng tư và chi tiết của các giao dịch được bảo vệ và không cần tiết lộ cho bên thứ ba.
- zkSync hoạt động trên nền tảng Ethereum và tương thích với EVM. Cho phép người dùng sử dụng các công cụ, thư viện và ngôn ngữ lập trình hiện có trên Ethereum để xây dựng và triển khai các ứng dụng trên zkSync.
- zkSync là một phần trong hệ sinh thái zkSync, với các phiên bản và cải tiến tiếp theo như zkSync 2.0.
Hạn chế khi sử dụng zkSync
Mặc dù zkSync mang lại nhiều lợi ích cho người dùng và mạng Ethereum, nhưng cũng có một số hạn chế cần được lưu ý như:
- zkSync đòi hỏi sự tương thích từ phía các ứng dụng và hợp đồng thông minh để có thể hoạt động trên nền tảng Layer 2 => Tốn thời gian
- Một số ứng dụng và dự án có thể yêu cầu đầu tư ban đầu lớn để triển khai zkSync và xây dựng hệ thống Layer 2 => Tốn chi phí đầu tư ban đầu
- Mặc dù zkSync cung cấp khả năng mở rộng cho Ethereum, nhưng vẫn có thể đối mặt với các hạn chế về khả năng mở rộng khi có sự gia tăng đáng kể trong lưu lượng giao dịch.
- Trong zkSync, việc tin cậy vào sự trung thực của các nhà xử lý giao dịch được gọi là trust setup. Một vấn đề trong trust setup có thể gây nguy hiểm đến tính an toàn và tin cậy của hệ thống.
zkSync có an toàn và bảo mật không?
zkSync được thiết kế với mục tiêu cung cấp một lớp bảo mật cao và tính riêng tư cho người dùng. Cụ thể như sau:
- zkSync sử dụng công nghệ zero-knowledge proofs để bảo vệ tính riêng tư và đảm bảo an toàn cho giao dịch.
- zkSync sử dụng các hợp đồng thông minh trên Ethereum để xác minh và quản lý giao dịch. Đảm bảo tính an toàn và tránh các lỗ hổng bảo mật.
- Trong zkSync, việc tin cậy vào sự trung thực của các nhà xử lý giao dịch được gọi là trust setup. Mặc dù việc này đòi hỏi một mức độ tin tưởng, nhóm phát triển zkSync đã đưa ra các biện pháp để đảm bảo tính an toàn và tin cậy của hệ thống.
- zkSync đã trải qua quá trình kiểm tra bảo mật kỹ lưỡng từ các chuyên gia an ninh và nhóm thử nghiệm.
- zkSync là một dự án mã nguồn mở, có sự tham gia và đóng góp từ cộng đồng. Các bản vá lỗi và nâng cấp hệ thống được đánh giá và kiểm soát bởi cộng đồng, đảm bảo tính minh bạch và sự tham gia của nhiều bên.
Tuy nhiên, không có hệ thống nào là an toàn tuyệt đối. Nhà đầu tư cần tỉnh táo và thận trọng khi sử dụng zkSync hoặc bất kỳ hệ thống nào khác, đặc biệt là khi liên quan đến việc quản lý tài sản và thông tin cá nhân
Phí sử dụng zkSync là bao nhiêu?
Phí sử dụng zkSync phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại giao dịch, kích thước giao dịch, mức độ phức tạp của giao dịch và tình trạng mạng Ethereum chung. Tuy nhiên, zkSync được biết đến với mức phí thấp hơn so với việc thực hiện giao dịch trực tiếp trên mạng chính của Ethereum.
Giao dịch trên zkSync phát sinh các khoản phí sau:
- Phí nạp và rút token: Khi chuyển token từ mạng chính Ethereum vào zkSync và ngược lại, bạn sẽ phải trả một khoản phí nhỏ dựa trên kích thước giao dịch
- Phí giao dịch trong zkSync: Khi thực hiện các giao dịch trong zkSync, như chuyển token, gửi Ether hay thực hiện các hoạt động khác, bạn cũng sẽ chịu phí giao dịch. Mức phí này thường nhỏ hơn so với việc giao dịch trên mạng chính Ethereum.
- Phí trích dẫn và bằng chứng: Khi rút token từ zkSync về mạng chính Ethereum sẽ phát sinh phí trích dẫn và bằng chứng nhưng không quá cao.
Trên đây là các thông tin liên quan trả lời cho câu hỏi zkSync là gì? Hệ sinh thái zkSync gồm những coin nào mà mọi người có thể tham khảo. Hi vọng với những thông tin mà CryptopTechTrends vừa chia sẻ, mọi người sẽ nắm rõ những lợi ích và hạn chế khi sử dụng zkSync, từ đó quyết định có nên sử dụng layer 2 zkSync hay không một cách dễ dàng.